گاز R22 یکی از انواع گازهای هیدروکلروفلوئوروکربن‌ها می‌باشد، که به طور عمده به عنوان گاز مبرد در وسایل سردساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف این نوع گاز در سال‌های اخیر به دلیل آسیبی که به لایه اوزون وارد می‌کنند و هم‌چنین تأثیر آن در تغییرات آب و هوایی ممنوع شده است. یکی از چالش‌هایی که پیش از خرید گاز R22 ممکن است با آن روبرو شوید، عدم آگاهی از انواع، مشخصات و چگونگی استفاده از این گاز است. در این مقاله سعی بر آن شده است تا با فراهم آوردن اطلاعات جامع و کاملی در رابطه با این نوع گاز بتوانید خریدی مطمئن انجام دهید.
فرمول شیمیایی گاز، کلرودی فلوئورومتان یا دی فلوئورومونوکلرومتان می‌باشد، که نوعی گاز هیدروکلروفلوئوروکربن (HCFC) به شمار می‌آید. این گاز با اسامی مختلفی نظیر HCFC-22، R-22 و CHClF2 شناخته می‌شود. گازی بی رنگ و بی بو بوده و از جمله کاربردهای گاز R22 به عنوان گاز برودتی (رفریجرانت Refrigerant) و هم‌چنین در پیشرانه‌ها می‌باشد. از این گاز به عنوان حدواسط در تولید فلوئورین‌های صنعتی نظیر تترافلوئوراتیلن نیز استفاده می‌شود.
پتانسیل تخریب لایه اوزون (ODP) گاز HCFC-22 نسبت به انواع گازهای کلروفلوئوروکربن‌ها (CFC) کمتر بوده، که ناشی از وجود تعداد اتم کلر کمتر در ساختار آن‌ها می‌باشد. یکی از مشکلات اصلی استفاده از گاز دی فلوئورومونوکلرومتان، پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) بالای آن است، که برابر با 1810 (نسبت به گاز کربن‌دی‌اکسید تا 1810 برابر قدرت گرم کردن زمین را دارد) می‌باشد. این موضوع باعث شده است تا مصرف گاز از سال 2020 در کشورهای توسعه یافته ممنوع شود.
تولید گاز R22
تولید جهانی CHClF2 در سال 2008 حدود 800 گیگاگرم (هر گیگا معادل 109 می‌باشد) در سال بوده است، که از مقدار آن در سال 1998 (450 گیگاگرم در سال) بیشتر بوده است. عمده تولید این گاز در کشورهای در حال توسعه می‌باشد. استفاده از Refrigerant 22 در کشورهای توسعه یافته به تدریج کنار گذاشته شده است، و از این گاز به طور معمول برای تهویه مطبوع استفاده می‌شود. گاز طبق واکنش زیر از کلروفرم تهیه می‌شود.
HCCl3 + 2HF – HCF2Cl = 2HCl
گاز برودت
گازهای برودتی که با نام گاز کولر نیز شناخته می‌شود برای خنک‌سازی یک محیط استفاده می‌شوند. عملیات سردسازی در اثر تکرار یک چرخه صورت می‌گیرد. مبرد با تغییر فشار و دما از حالت گاز به مایع و بالعکس تغییر حالت می‌دهد و از یک مبرد گازی پرفشار و دمای بالا به مبرد مایع کم فشار و دمای پایین تبدیل می‌شود. با تکرار این چرخه خنک‌سازی محیط انجام می‌گیرد.
انواع برندهای گاز R22
برندهای مختلفی از گاز HCFC-22 موجود است، که هریک ویژگی‌های مخصوص به خود را دارد. در ادامه به بهترین مارک‌های گاز برودتی R22 اشاره می‌شود:
ایسکون (Iscon)
تولید گاز Iscon R-22 با به‌کارگیری فناوری‌های روز دنیا صورت می‌گیرد. این شرکت که در کشور چین واقع شده است از استانداردهای اروپایی برای تولید محصولات خود استفاده می‌کند. گازهای تولیدی توسط این شرکت از کیفیت فوق‌العاده و هزینه مقرون به صرفه برخوردار هستند.
کولیب (Coolib)
شرکتی واقع در چین که گازهای مبرد آن از نظر کیفیت جزء باکیفیت‌ترین‌ها به شمار می‌آیند. استفاده از دانش فنی روز دنیا در تولید گازهای COOLIB R-22 یکی از مزیت‌های استفاده از محصولات این شرکت است. عمده گازهای سردساز تولیدی توسط شرکت کولیب در سیستم‌های تهویه خانگی و خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هانی‌ول (Honeywell)
شرکت آمریکایی هانی‌ول در چهار حوزه هوافضا، ساختمان، مواد و موضوعات ایمنی و بهره‌وری فعالیت دارد. یکی از تولیدات اصلی این شرکت، گاز R-22 می‌باشد. قیمت مناسب و کیفیت بسیار بالا دو مشخصه گازهای برودتی این شرکت است، که باعث شده محصولات این شرکت به جایگاه ویژه‌ای در بازار دنیا دست پیدا کنند.
مکزیکم (Mexichem)
شرکت مکزیکم در سال 1978 تأسیس و در کشور مکزیک واقع شده است. تمرکز اصلی شرکت بر تبدیل مواد شیمیایی و پتروشیمی به محصولات و محلول‌های مورد استفاده در بخش‌های ساختمانی، کشاورزی و صنعتی واقع شده است. یکی از حوزه‌های فعالیت این شرکت، تولید گازهای برودتی نظیر کلرودی فلوئورومتان می‌باشد، که به دلیل ویژگی‌های منحصر توانسته‌اند جزء پرفروش‌ترین گازهای مبرد در جهان به شمار آیند.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی گاز R22
همانند دیگر انواع گازهای برودتی، گاز دی فلوئورومونوکلرومتان دارای خصوصیات فیزیکی و شیمیایی متفاوتی می‌باشد. جدول زیر مهم‌ترین مشخصات گاز R22 را نشان می‌دهد.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی گاز R22
مشخصه
مقدار
دانسیته (ρ) در دمای −69 °C (حالت مایع)
1.49 g⋅cm−3
دانسیته (ρ) در دمای −41 °C (حالت مایع)
1.413 g⋅cm−3
دانسیته (ρ) در دمای −41 °C (حالت گاز)
4.706 kg⋅m−3
دانسیته (ρ) در دمای 15 °C (حالت گاز)
3.66 kg⋅m−3
وزن مخصوص در دمای 21 °C (حالت گاز)
3.08 (این مقدار برای هوا یک است)
حجم مخصوص (v) در دمای 21 °C (حالت گاز)
0.275 m3⋅kg−1
دمای نقطه سه گانه (Tt)
−157.39 °C (115.76 K)
دمای بحرانی (Tc)
96.2 °C (369.3 K)
فشار بحرانی (Pc)
4.936 MPa (49.36 bar)
فشار بخار در 21.1 °C (pc)
0.9384 MPa (9.384 bar)
دانسیته بحرانی (ρc)
6.1 mol⋅l−1
گرمای نهان تبخیر (lv) در نقطه جوش (−40.7 °C)
233.95 kJ⋅kg−1
ظرفیت گرمایی در فشار ثابت (Cp) در دمای 30 °C (86 °F)
0.057 kJ.mol−1⋅K−1
ظرفیت گرمایی در حجم ثابت (Cv) در دمای 30 °C (86 °F)
0.048 kJ⋅mol−1⋅K−1
نسبت ظرفیت گرمایی (γ) در 30 °C (86 °F)
1.178253
ضریب تراکم پذیری (Z) در دمای 15 °C
0.9831
ضریب بی مرکزی (ω)
0.22082
گشتاور دوقطبی مولکولی
1.458 D
ویسکوزیته (η) در دمای 0 °C
12.56 µPa⋅s (0.1256 cP)
پتانسیل تخریب لایه اوزون (ODP)
0.055 (مقدار آن برای freon-11 برابر یک است)
پتانسیل گرمایش جهانی (GWP)
1810 (مقدار آن برای کربن‌دی‌اکسید برابر یک است)
روغن کاری گاز R22
یکی از مواردی که حین نگهداری از کمپرسورهای گازهای برودتی می‌بایست به آن توجه داشت، روان‌کاری آن‌ها می‌باشد تا عملکرد کمپرسور دچار مشکل نگردد. روغنی که برای این منظور استفاده می‌شود بایستی فاقد واکنش‌پذیری با گاز سردساز باشد تا خواص فیزیکی و شیمیایی روغن و گاز حفظ شود. از جمله روغن‌های مناسب برای روان‌کاری کمپرسورها عبارتند از: روغن‌های معدنی نظیر روغن سفید، روغن آلکیل بنزن و روغن پلی ال استر.
ممنوعیت گاز R22
یکی از مهم‌ترین ضعف‌های گاز R22، پتانسیل گرمایش جهانی بالای آن است، که تأثیر زیادی در تغییرات آب و هوایی داشته است. اگرچه این گاز دارای پتانسیل تخریب لایه اوزون پایینی می‌باشد، ولی GWP بالای آن باعث شده است مصرف گاز در کشورهای توسعه یافته ممنوع شود.
کمپرسورهای سازگار با گاز R22
نقش کمپرسور در فرآیند خنک سازی، مکش سیال به سمت خود و فشرده‌سازی آن است. پس از این مرحله، سیال از چرخه‌ی خنک سازی عبور کرده و کاهش دمای آن اتفاق می‌افتد. از جمله کمپرسورهای سازگار با گاز R22 می‌توان به کمپرسورهای بیتزر، اسکروکامپکت بیتزر، دورین، فراسکولد، منیروپ دانفوس، اسکرال دانفوس، دایکین، بریستول، اسکرال کوپلند و روتاری پاناسونیک اشاره کرد.
گازهای مناسب برای جایگزینی گاز R22
اثرات مخرب زیست محیطی گاز R22 باعث شده است تا دانشمندان به دنبال یافتن جایگزین‌هایی برای این گاز باشند. یکی از گزینه‌های مناسب برای این منظور هیدروفلوئوروکربن‌ها (HFC) می‌باشند، زیرا در ساختار خود اتم کلر ندارند. گازهای R-410A و R-404A جایگزین‌های ایده‌آل برای HCFC-22 محسوب می‌شوند. مهم‌ترین عیبی که این گازها دارند، GWP بسیار بالای آن‌ها نسبت به CHClF2 است. آمونیاک و پروپان از دیگر گازهای مناسب هستند، که مقدار GWP بسیار کمتری نسبت به R22 دارند.
تفاوت گاز R22 با گاز R410 چیست؟
گازهای R22 و R410 تفاوت‌هایی با هم دارند، که مهم‌ترین آن‌ها در زیر اشاره شده است:
گاز اول در دسته HCFC قرار می‌گیرد و حاوی یک اتم کلر در ساختار شیمیایی خود می‌باشد. ODP این گاز برابر با 055 است. در مقابل، گاز R410 فاقد اتم کلر در ساختار خود بوده و نوعی HFC محسوب می‌شود. این موضوع باعث شده است تا این گاز ODP برابر صفر داشته باشد.
به علت مضر بودن گاز R22، گاز R410 جایگزین مناسبی برای آن به شمار می‌آید. با این وجود، گاز R410 از پتانسیل گرمایش جهانی بیشتری نسبت به گاز اول رنج می‌برد.
از آن‌جایی که گاز R-410A نسبت به سایر گازهای برودتی در فشارهای بالاتری عمل می‌کند قطعاتی که برای این گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند باید به طور خاص طراحی شوند. بنابراین، سیستم‌های R-410A به پرسنلی نیاز دارند تا از ابزار، تجهیزات، استانداردهای ایمنی و تکنیک‌های مختلف استفاده کنند. سازندگان تجهیزات این گاز بایستی از این تفاوت‌ها آگاه باشند و نیاز به گواهینامه حرفه‌ای نصب سیستم‌های R-410A دارند.
خرید و قیمت گاز R22
همان‌طور که بیان شد، برندهای مختلفی از گاز HCFC-22 در بازار موجود می‌باشند، که این موضوع باعث تفاوت قیمت این محصول در نمایندگی‌های فروش انواع گاز R22 شده است. علاوه بر آن، نوسانات نرخ ارز منجر به تغییرات گسترده در هزینه گاز شده است. این عوامل باعث شده است تا پیش از خرید این محصول جهت استعلام قیمت به‌روز آن از طریق راه‌های ارتباطی مختلف با کارشناسان مجموعه تماس حاصل نمائید.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.